Merhaba arkadaşlar, bugünkü yazımızda sizlerle “Multimetre”yi ele alacağız. Önce onu tanıyıp ne olduğunu keşfedeceğiz, ardından da ölçü aletimizi nasıl kullanacağımızı adım adım öğreneceğiz. Finalde de sizin için uygun olan multimetreyi(avometreyi) bulacağız. Hazırsanız, yazımıza başlayalım. 🙂
Multimetre nedir ?
Multimetre, voltmetre, ampermetre ve ohmmetre cihazlarının yaptığı işlemleri tek cihaz ile yapmanızı sağlayan cihazdır. Yani ayrı ayrı ölçüm cihazları yerine bir adet Multimetre ile devredeki akımı, gerilimi ve direnç büyüklüklerini hesaplayabilirsiniz.
Multimetreler elektronik dünyasındaki en önemli ve en faydalı cihazlardan biridir. Devrenizde kullandığınız elemanların doğruluğunu sınamada veya bir noktadaki elektronik sorununun tespitinde sık kullanıldığından hayat kurtarıcı çözümler sunabilmektedir. Multimetre kullanmak elektronik projeleri için çok faydalıdır ve olmazsa olmazdır.
Ek olarak bazı multimetrelerle transistör kazancını, sıcaklığı, diyotları, kondansatör-indüktör akım kapasitelerini hesaplamak da mümkündür.
Multimetreler analog ve dijital olmak üzere iki çeşittir ;
Analog Multimetreler
Analog multimetreler, skalalı bir arayüze sahiptir. Skala gerilim değişimlerini gösterme konusunda görsel açıdan avantajlı olsa da, bozulma ihtimali yüksektir. Bundan dolayı günümüzde skalalı multimetreler çok tercih edilmemektedir, dijital multimetreler her bakımdan daha öndedir. Yazımızda dijital multimetrelerden sık sık bahsedeceğiz.
Dijital Multimetreler
Dijital multimetreler LCD ekran arayüzüne sahiptir. Dijital arayüz hem değer okumayı kolaylaştırdığından, hem de daha dayanıklı olduğundan daha çok tercih edilmektedir. Tahmin edeceğiniz üzere, dijital multimetreler gerek kalite gerek özellikleri bakımından çeşitli sayıda modellerle piyasada bulunmaktadır.
Avometre ile Multimetre farkı var mıdır ?
Avometre ve Multimetre tamamen aynı cihazlardır. Multimetre Türkçe lügatına katılırken Avometre adını almıştır. Dikkatli okuyucularımız farketmiş olabilir ; “Avo” amper, volt, ohm birimlerinin baş harfleri esas alınarak türetilmiş bir kelimedir. 😊
Multimetre Nasıl Kullanılır ? (Resimli Anlatım)
Multimetreyi yakından tanıyalım :
Multimetreler modelden modele değişiklik gösterse de temel prensipte aynı olduklarından, çoğu multimetre birbirine benzer. Genelde şu şekildedir;
Multimetrenin alt kısmında “COM” adı verilen prob girişleri olur. Kırmızı ve siyah renklerden oluşan bu girişlere uygun renkteki prob kablolarımızı takarak bağlantı sağlarız.
Multimetrenin ortasında bir çeşit konum şarteli bulunur, buna “komütatör” da denmektedir. Bu şartelin etrafında ölçüm modları ve seçenekler yazılıdır. Şarteli adım adım çevirerek ölçüm yapmak istediğimiz modu / seçeneği belirleriz.
Multimetrenin üst kısmında ise LCD ekran bulunur, bu ekrandan ölçüm yaptığımız değerleri yanlarında birimiyle görüntüleyebiliriz.
İlk voltaj ölçümümüzü yapalım :
Şimdi multimetremizi kapalım ve sizlerle ilk ölçümümüzü beraber yapalım. 😊 Örneğin elimizdeki pillerimizin voltajlarını ölçmek istiyoruz :
Önce multimetre üzerinde “V” (voltaj) yazan bölgeyi bulmamız gerekiyor. Bu noktada dikkat etmemiz gereken şey, pil doğru akım verdiği için DC voltajı seçmek. AC voltajını seçersek “0” veya yanlış sonuç alırız. DC düz bir çizgi ile sembolize edilir.
Multimetremizi ölçüme hazır hale getirdiğimize göre prob kablolarımızı takabiliriz. Genelde kırmızı (+), siyah (-) probtur. Problarımızı pillerin eksi ve artı noktalarına dokunduruyoruz. Tersini yaparsanız endişe etmeyin, yalnızca ekranda “–“ değer görünecektir.
Ben ölçmek için 2 adet 1.5 voltluk pilimi yanyana getirdim. Siyah probu eksiye, kırmızı probu artıya dokundurduğum anda 3 volt değerimi gördüm. Yani doğru ölçüm yaptık. Peki pil sayısını artıralım mı ? 😊 :
Dilerseniz bir de Arduino devre kartımızın verdiği voltajı ölçelim :
Tıpkı pillerde yaptığımız gibi probları doğru noktalara dokundurmamız gerekiyor. Arduino’nun 5V çıkışını kırmızı proba, GND çıkışını ise siyah proba dokunduruyorum.
Gördüğünüz gibi Arduino’nun 5V değerini multimetremizde görüntülemiş olduk. Siz de aynı mantıkla istediğiniz devreden voltaj değerini hatta dirençleri okuyabilirsiniz. Peki direnç ve akım değerleri nasıl okunabilir ?
Multimetre ile direnç ölçmek
Multimetrelerde direnç ölçümü, voltaj ölçümüne benzer. Direncin iki ucuna probumuzu bağlıyoruz ve şalteri Ohm moduna getirip uygun değerlerde ölçümü gerçekleştiriyoruz.
Burada dikkatli olmamız gereken nokta ölçümü yaparken direnci elle temas ettirmemek. Aksi takdirde multimetremiz vücut iç direncini de hesaba katabilir ve yanlış sonuç gözlemleriz.
Multimetre ile akım ölçmek
Akım ölçümünde multimetreden “A” (amper) modu seçilir, akabinde multimetre bir devre elemanı gibi düşünülüp, devreye seri bir şekilde bağlanılır. Tıpkı bir led lambayı devreye bağladığımız gibi düşünebilirsiniz.
Voltajdan ve dirençlerden farklı olarak akım ölçümü yapmak için diğer prob girişini kullanmamız gerekebilir. Örneğin benim multimetremde sağ alt köşede “EXT” yazan giriş, akım ölçmek içindir.
Bazı modellerde ise prob değiştirmeden de akım ölçümü yapılabilir. Multimetrenizin üzerindeki küçük yazıları okumak ve ince detayları gözden kaçırmamak önemlidir.
Bir diğer husus da, multimetre devremizin iletken bir parçası gibi davranarak akım değerlerini görüntülememizi sağlar. Eğer multimetreyi kapatırsak devremiz de çalışmayacaktır, dikkatli olmak gerekir. 😊
Multimetre Kalibrasyonu Nedir ?
Multimetreler, yoğun ve uzun kullanımlardan sonra nadiren de olsa hatalı sonuçlar verebilmektedir. Bu hataları gidermek amacıyla bazı elektronikçilerde multimetre kalibrasyonu işlemi yapılır. Yani multimetre tamir edilir.
Günümüzde çoğu multimetrede bu durum aşıldığından buna gerek duyulmamakta, veya yenisi alınmaktadır. Böyle bir durumla karşılaşmamak için en baştan iyi bir multimetre edinmeniz tavsiye edilir.
Multimetre Alırken Nelere Dikkat Etmeliyiz ?
Multimetre alırken dikkatli olunması gereken bazı noktalar vardır :
- İleride yapılacak işler düşünülerek, amaca yönelik bir multimetre seçmelisiniz.
- Multimetre alırken marka seçimi çok önemlidir. Birazdan bu konuda tavsiyelerde bulunacağız.
- İlk kez multimetre alıyorsanız, giriş seviye – basit bir model seçmelisiniz. Gelişmiş multimetreler ilk etapta kullanması zor gelebilir.
- Bazı multimetreler, kıskaçlı problarla gelmektedir. Bu kıskaçlar devre ölçümü yaparken zorluk çıkarabilmektedir. Bu nedenle ince uçlu prob içeren multimetreler tavsiye edilir.
- Giriş seviyesi multimetrelerde transistör kazancını, sıcaklığı, diyotları, kondansatör-indüktör akım kapasitelerini hesaplama gibi özellikler bulunmayabilir. Bu tip ileri seviye ölçümler için daha gelişmiş modellere yönelmeniz gerekir.
2021 Yılında Alabileceğiniz En İyi Dijital Multimetreler
1-) Multimetre kullanmaya yeni başlayanlara : Marxlow DT-830D Dijital Multimetre
İlk defa multimetre almak isteyenler için başlangıç seviye bir modeldir. Basit yapısı ve uygun fiyatıyla oldukça kullanışlı bir ürüdündür. DC/AC voltaj ölçümü, direnç ölçümü, transistör ölçümü ve kısa devre kontrolü gibi bir çok ölçüm modu bulunmaktadır. Buzzer özelliğiyle diyot ölçümü de yapabilirsiniz.
Fiyatı ile piyasadaki en uygun multimetredir. Sarı renkli seçeneği de bulunmaktadır. 9V pil içerisinde gelmektedir.
2-) Orta seviye krallarından : UNIT UT 33D+ Dijital Multimetre
Performans ürünü olan bu model; çoğu multimetrenin aksine 9V pil ile değil, 2 adet AAA kısa pil ile çalışmaktadır. İleride pil değiştirmeniz gerektiğinde hem maliyet açısından, hemde kolay bulma açısından bir avantaj sağlayacaktır.
Arka kısmında bulunan destek ayağı ile masaya dik bir şekilde konumlandırabilirsiniz. Ölçüm esnasında size rahatlık sağlayacaktır. Bu multimetre ile bütün işlerinizi görebileceksiniz.
3-) Gerçek kalite deneyimi : Proskit MT-1233C 3 1/2 Dijital Multimetre
Proskit pek çok ürünüyle tanınan kaliteli ürünleriyle popüler bir markadır. Bu multimetresinde de aynı kalite deneyimini bizlere sunabilmektedir. Sürekli performansa ve yüksek güvenirliğe sahip pratik bir dijital bir multimetre’dir.
Aydınlatmalı LCD ekranı, sıcaklık, diyot ve süreklilik ölçüm gibi ek fonksiyonları bulunmaktadır. 2 adet AAA pil ile çalışmaktadır.
4-) Daha çok özellik isteyenlere : Proskit MT-1710 True-RMS Otomatik Seviyeli Dijital Multimetre
Proskit’in kaliteli ve popüler bir marka olduğunu önceden söylemiştim. Yine bir Proskit modeli olan MT-170, daha ileri seviye özelliklerle beraber gelmektedir. Otomatik ölçüm özelliği sayesinde siz tekrar ayarlamadan, değerleri rahatça okumanızı sağlar. True-RMS desteği de bulunan bu model özellikle AC devrelerde yüksek doğruluk almanızı sağlar. Aydınlatmalı LCD ekranı bulunmaktadır.
5-) Profosyonellere özel : UNIT UT 139C Isı Problu AC/DC TrueRMS Dijital Multimetre
Yüksek kaliteli bu multimetre TrueRMS özelliğini destekler ve sıcaklık ölçüm probu sayesinde profesyonel kullanımlarda, laboratuvar ortamında ve atölye çalışmalarında rahatlıkla kullanabileceğiniz bir üründür.
TrueRMS özelliği sayesinde ölçümleri efektif değerleri ile yapabilirsiniz.
6-) Gelişmiş Özellikler, Kesin Ölçümler : Fluke 106
Kesin ve net ölçüm yapmak isteyenlerin seveceği bir model olan Fluke 106 listemizde yerini alıyor. Kullanımı kolay, kompakt bir cihazdır. El tipi dijital multimetreler ile defalarca doğru ölçümlemeler yapabilirsiniz.
Bonus : Proskit MT-3266 1/2 El Tipi Dijital Pens Ampermetre
Bir havai hattın veya bir motor devresinin akımını, devrenin hattını kesmeden ölçmek için kullanılan kullanılan ölçü aletine pens ampermetre denir.
Pens ampermetre, multimetre mantığında çalışsa da görünüş açısından farklıdır. Proskit Pensampermetresini incelemek için aşağıda linki inceleyebilirsiniz ;
En İyi Multimetre Markaları (2021)
2021 yılında en çok aranan ve tercih edilen Multimetre markaları şunlardır :
- Proskit
- Unit
- Fluke
- Mastech
- Brymen
- TT Technic
Yazımızın sonuna geldik. Bir sonraki yazımızda görüşmek üzere, bizi takipte kalın, hoşçakalın 🙂
Harika yazı olmuş teşekkürler