Havya ya da diğer adıyla lehim makinası, adından da anlaşılacağı gibi devrelerin, elektronik parçaların birbiriyle birleştirilmesi işleminin gerçekleşmesi için kullanılır.  Bu işleme lehimleme adı verilir. İki metalin arasındaki boşlukta lehim eritilerek bu işlem gerçekleşmiş olur. Lehimleme işleminin gerçekleşebilmesi için yüksek ve hızlı ısıya ihtiyaç vardır.

Aslında bakılırsa lehim makinalarının temel işlevi de tam olarak budur.  Bu ısı ihtiyacını en işlevsel şekilde karşılamak üzere üretilirler. Lehimi eritebilmek için yüksek ısılara ulaşabilen bir ucu varken bu ısının lehime ulaşabilmesi için yalıtkan bir gövdeye sahiptir. 

Bazı havyaların özellikleri ve işlevleri birbirlerinden farklıdır. Bunun yanı sıra makerların işini kolaylaştıran, içerisinde kaliteli lehim yapabilmek için havya, havya sehpası gibi araçları ve gerekli tüm malzemeleri bulunduran lehim kitleri de fazlasıyla işlevsel olabilmektedir. Lehim makinaları, genellikle elektrikle çalışırlar. Dolayısıyla Havyadaki performans sahip oldukları elektrik gücüne göre belli olur. Havya fiyatlarını belirleyen çeşitli değişkenler bulunsa da en önemli etkenlerden bir tanesi bu durumdur. Bilinmesi gereken önemli konuların başında da iyi lehimlemenin havyanın ucunun ne kadar temiz olduğuyla alakalı olduğu gelir.

Havya Çeşitleri Nelerdir?

Gücüne, işlevine, yapılacak projenin büyüklüğüne göre seçilebilecek birçok havya bulunur. Temel olarak havyalar 3’e ayrılır;

Kalem Havyalar

Rezistanslı havya olarak da bilinirler. Isının havyada oluşturulması rezistansla gerçekleşir.  Kalemin dış kısmı iç kısmındaki ısıyı izole eder. Enerji kablosu, tutma sapı ve yukarıda da bahsettiğimiz havya ucu olarak 3 ana bileşenden oluşur. Küçük akımlı ve büyük dirençlidirler. İstasyonlu ve istasyonsuz olmak üzere iki çeşidi bulunur.  

• İstasyonlu Kalem Havya: Genellikle endüstrilerde, seri üretim yapılan firmalarda kullanılır. Havyanın ucundaki ısının sabit tutulmasını sağlayan düzenekler vardır. Böylece güvenli bir çalışma ortamının yaratılmasına olanak tanır.  Her alanda ve her projede kullanılması pek mümkün değildir. Başında da söylediğimiz gibi çoğunlukla seri üretim yapan firmaların tercihleri istasyonlu kalem havyalardır.

• İstasyonsuz Kalem Havya: Bu kalem havyalar makerlar ve genel kullanıcı için çok daha uygundur. Bakım ve onarımda, hobi amaçlı elektronik projelerde oldukça işlevseldir. Temelde istasyonlu kalem havyalar seri üretim yapılan alanlarda kullanır. Temelde de farkları budur.

Tabanca Havyalar 

Çok güçlü havyalardır. Bu sebeple kalem havyanın yetmediği kalın iletkenlerin lehimlenmesinde sıklıkla tercih edilirler. Tabanca havyaların içinde bir transformatör mevcut olup havya ucu fek sekonder sargısının uzantısıdır. Sekonder sargısı primer sargısına göre çok az sipirlidir. Bu sebeple sekonderde çok düşük gerilim ve çok yüksek akım vardır. Bu yüksek akım sekonder sargısının dolayısıyla havya uçunun çok ısınmasına sebep olur.

Bahsettiğimiz gibi yüksek güçte olması, ucun devrelere göre çok daha büyük olması, ısı kontrolünde sorunlar gibi sebepler sebebiyle elektronik devrelerde kullanılması tavsiye edilmez. Elektrikçilerin sıklıkla kullandığı bir havya çeşididir.

Gazlı Havyalar

Adından da anlaşılacağı gibi elektrik enerjisinin olmadığı ve lehim işleminin yapılacağı durumlarda kullanılır. Okyanus veya denizde gemilerin bakım, onarım işlemleri sırasında çok kritik rol oynayabilir. Çalışma sırasında havya ucu hem ısıyı alacak hem de lehimi eritecek şekilde kullanır. 

Havyaların istenilen ısıya ulaşabilmesi değişmekle beraber vakit almaktadır. Havyanın ısınmasını beklerken ya da işleme bir ara verildiğinde konulacak bir havya standı edinmek gerek güvenlik gerekse rahat çalışabilme bağlamında çok efektif olacaktır. 

Anlaşıldığı gibi havya seçimi yaparken bakılması gereken ilk şey havyanın gücü ve yapılacak projenin alanına uygun olmasıdır. Havya seçimi yaparken modeller ve çeşitler detaylı olarak incelenmelidir.

Yine elektroniğe, devre kartlarına merakı olup iş için veya hobi olarak lehimleme yapmaya ihtiyaç duyanlar özel hazırlanmış lehim kitleri edinerek kendilerini büyük bir uğraştan kurtarabilir.

Hemen siz de projelerinizi tamamlamak, elektronik projeler yapmaya başlamak için tüm havya çeşitlerine göz atabilir ve ihtiyacınıza en uygun olanı seçebilirsiniz.