Bu içerik ​27 Temmuz 2023 tarihinde güncellenmiştir. Yazımızdaki her aşama ve anlatım bugün itibari ile güncel olup, güncelliğini yitiren kısımların ise üzerini çizdik. Keyifle oku, bol bol üret!

Merhaba arkadaşlar,

Raspberry Pi serimizde sizlerle birlikte çeşitli uygulamalar yapacağız. Öncelikle en temelden başlayalım:

Raspberry Pi nedir?

Raspberry Pi, Raspberry Pi Vakfı tarafından Birleşik Krallık’ta geliştirilen, kredi kartı büyüklüğünde bir tek kart bilgisayardır (Single Board Computer – SBC). Dünyada çocukların kodlama ve elektroniği sevmesi için geliştirilen Raspberry Pi düşük maliyeti ve açık kaynaklı bir bilgisayar olması nedeniyle beklenenden daha popüler hale geldi. Raspberry Pi’ın ikinci modelinin tanıtılmasıyla birlikte, vakıf Raspberry Pi Trading adı altında yeni bir şirket kurdu ve vakıf CEO olarak Eben Upton’ı atadı.

Raspberry Pi’ı ve modellerini daha iyi anlayabilmemiz için öncelikle Single Board Computer nedir, onu öğrenelim.

Single Board Computer (SBC) – Tek Kart Bilgisayar Nedir?

Üzerinde mikroişlemci, RAM, GPIO pinleri ve bir bilgisayar için gerekli tüm özelliklere sahip olan tek bir devre kartı (PCB) üzerinde oluşturulmuş bilgisayarlar “Tek Kart Bilgisayar”, İngilizce “Single Board Computer (SBC)” olarak adlandırılır. Günlük hayatta kullandığımız bilgisayarlardan farklı olarak SBC’ler daha az güç tüketirler ve daha küçük boyuta sahiptirler. Genelde ARM mimarisine sahip olan SBC’lerin, x86 işlemciye sahip modelleri de bulunmaktadır. SBC’lerin donanımsal olarak değiştirilemez olması nedeniyle kullanıcılara daha çok güvenlik sunmaktadır. Tek kart bilgisayarlar akıllı ev, otomotiv, sağlık gibi alanlarda kullanılmaktadır.

Raspberry Pi Modelleri

Başta da bahsettiğimiz gibi Raspberry Pi kredi kartı boyutunda bir mini bilgisayar, ama 2012’den bu yana farklı kullanım alanları için, daha güncel donanım özelliklerine sahip birçok model piyasaya sundu. Gelin bu modelleri birlikte inceleyelim.

Raspberry Pi Pico H (2023)

Raspberry Pi Pico ile aynı özelliklere sahiptir ama üzerinde  lehimlenmiş headerları ve debug konnektörü bulunmaktadır. Raspberry Pi Pico H, esnek dijital arayüzlere sahip düşük maliyetli, yüksek performanslı bir mikro denetleyici kartıdır. Raspberry Pi’nin kendi bünyesinde tasarlanmış ilk mikro denetleyicisini işaretleyen RP2040’a sahiptir. Pico’nun flash belleğinin yeniden programlanması USB kullanılarak veya Seri Kablo Hata Ayıklama (SWD) bağlantı noktası aracılığıyla yapılabilir.

Raspberry Pi Pico W  (2022)

Raspberry Pi Pico W, normal pico modelinin Wİ-Fİ destekleyen versiyonudur. Raspberry Pi Pico W Dört istemciye kadar destekleyen yumuşak erişim noktası sağlayan, 2.4GHz 802.11 b/g WiFi ve Bluetooth 5.2* bağlantısı ekler.

Raspberry Pi Pico (2021)

Geçtiğimiz Şubat ayında satışa sunulan ve ailenin en yeni üyesi olan Raspberry Pi Pico diğer Raspberry Pi modelleri gibi bir mini bilgisayar değil, tıpkı bir Arduino gibi mikrokontrolcüdür. Gücünü Raspberry Pi Vakfı tarafından geliştirilen 32 bit Arm Cortex M0+ tabanlı RP2040 işlemciden alan Raspberry Pi Pico 133MHz’lik hızıyla öne çıkıyor. GPIO pinlerini incelediğimizde; kullanabileceğimiz 26 adet GPIO ve 3 adet pini bulunan Raspberry Pi Pico’nun 2 tane I2C, 2 tane SPI portu bulunmaktadır. Ayrıca üzerinde 4 numaralı ADC pinine bağlı dahili bir sıcaklık sensörü bulunuyor.

Raspberry Pi 400 (2020)

Raspberry Pi 4’ün satışlarını ve kullanım alanlarını dikkate alan Raspberry Pi Vakfı, COVID-19 sebebiyle evden çalışma ve online eğitimin yaygınlaşmasıyla 2020 yılında klavye biçimindeki Raspberry Pi 400’ü tanıttı. Raspberry Pi 4 ile birebir aynı teknik özelliklere sahip olan Raspberry Pi 400 klavye içerisine yerleştirilmiş bir bilgisayar. 64 bitlik ARM Cortex-A72’den güç alan Raspberry Pi 400 4 GB RAM’e sahip. Üzerinde 2 tane USB 3.0 ve 1 tane USB 2.0 bağlantı noktası bulunan Pi 400’de Gigabit Ethernet portu da bulunuyor. 4K 60 fps destekleyen 2 tane micro HDMI portu bulunmakta, böylece Raspberry Pi 400’de çift ekran kullanarak çalışmalarınızda üretkenliğinizi de arttırabiliyorsunuz. Raspberry Pi 400’de GPIO pinleri de unutulmamış, elektronik projeleri de gerçekleştirebilmek için GPIO pinleri yatay biçimde arka kısmına yerleştirilmiş.   

Raspberry Pi 4 Model B (2019)

2019 yılında piyasa sürülen Raspberry Pi 4, güçlü işlemcisi ve RAM opsiyonlarıyla ses getirdi. Broadcom BCM2711 işlemciye sahip olan Raspberry Pi 4’te 4 çekirdekli ARM mimarisine Cortex-A72 bulunuyor. İşlemci (CPU) çalışma frekansı 1.5 GHz olan Raspberry Pi 4, bir önceki model olan Raspberry Pi 3 Model B+’a göre yaklaşık %10 daha hızlı. LPDDR4 RAM’e sahip olan Pi 4’ün 2GB, 4GB ve  8GB olmak üzere 3 farklı RAM opsiyonu var, Raspberry Pi 3 Model B+’tan farklı olarak 2 tane USB 3.0 ve 2 tane de USB 2.0 portu da bulundurmakta. Gigabit Ethernet portuna sahip olan Raspberry Pi 4, 5.0 GHz Wireless bağlantıyla ve Bluetooth 5.0 teknolojisiyle bağlantı konusunda da kullanıcılara yüksek hız sunuyor. Ayrıca Pi 4’te 4K 60 fps destekleyen 2 tane micro HDMI portu bulunuyor. GPIO pinleri ise eski modellerle birebir aynı, böylece uyumlu modüllerinizi Raspberry Pi 4 ile de kullanabilirsiniz.

Raspberry Pi 4 Model B modelinin 4 farklı versiyonu da bulunmaktadır. 

• Raspberry Pi 4 Model B 1 GB
• Raspberry Pi 4 Model B 2 GB
• Raspberry Pi 4 Model B 4 GB
• Raspberry Pi 4 Model B 8 GB

Raspberry Pi 3 Model B+ (2018)

Raspberry Pi’nin 2018 Pi Günü (14 Mart) çıkmış olan en güncel sürümüdür. Fiziksel olarak kartın boyutu ve yerleşimi B+/2/3 sırasını takip edecek şekilde değişmeden aynı formunu korumuş, buna karşılık işlemcisi ve kablolu/kablosuz ağ bağlantı hızı güncellenmiştir. Pi 3B+ üzerinde yer alan gigabit Ethernet kontrolcü sayesinde eskisine göre 3 kat daha hızlı ve PoE (Power-over-Ethernet) destekli kablolu; çift band 802.11ac kablosuz bağlantı sayesinde ise kablosuz bağlantıda 2 kat hızlı bağlantı desteği sunulmaktadır. Ayrıca Bluetooth desteği de Pi 3’te sağlanan Bluetooth BLE 4.1’den BLE 4.2’ye terfi etmiştir. Detaylı bilgi edinmek isterseniz blogumuzda yer alan Raspberry Pi 3 Model B+ İncelemesi yazımızı da okumanızı tavsiye ederiz.

Raspberry Pi Model 3 (2016)

Raspberry Pi 2’nin devamı olan bu modelin en büyük farkı dahili Wi-Fi ve Bluetooth bağlantıya sahip olmasıdır. Ayrıca ARMv8 64-bit mimarisine sahip 4 çekirdekli işlemcisi, 1.2GHz frekansında çalışmaktadır ve 1GB RAM belleğe sahiptir. 

Raspberry Pi Zero / W (2015/2017)

2015 yılında Bütün dünyayı ayağa kaldıran Raspberry Pi modelidir :). Bunun en büyük sebebi, $5’lık fiyat etiketiyle satışa sunulması olmuştur. En küçük boyutlu Raspberry Pi modelidir. Donanımı (işlemci ve belleği) Raspberry Pi Model B ile tamamen aynıdır. Boyutundan dolayı tam boy USB yerine mikro USB-OTG portuna sahiptir. 2017 yılında ise kablosuz bağlantıya sahip olan Rasberry Pi Zero W modeli piyasa sürüldü.

Raspberry Pi 2 (2015)

Raspberry Pi’nin zamanındaki en güçlü modellerinden birisidir. Model B+ ile aynı kart dizilimine sahip olmasına karşın, bu kartta ARMv7 mimarisine sahip 4 çekirdekli işlemci ve 1GB RAM bellek bulunmaktadır. Model B+ ile aralarında çok fazla fiyat farklı bulunmamaktadır. Artık güncelliğini yitirdiğinden daha az tercih edilen bir model olmuştur.

Raspberry Pi  Model B+(2014)

Raspberry Pi Model B’nin geliştirilmiş ve kart tasarımı değiştirilmiş sürümüdür. Model B’den farklı olarak 4 adet USB portu, normal SD kart yerine mikro SD kart slotu ve 26-pin yerine 40-pinli GPIO konektörü bulunur. HDMI ve Ethernet bağlantıları yine bu kartta yer almaktadır. Kompozit video çıkışı bu kartta ayrı bir konektör olarak yer almamaktadır, 3.5 mm ses çıkış portundan 3’lü RCA tipi kabloyla bağlanır.

Raspberry Pi Model A+(2014)

Model A’nın güncellenmiş sürümüdür. Bu sürümde 26-pinli GPIO konektörü 40-pine çıkartılmış, kompozit video çıkışı kaldırılmış ve normal SD kart yerine mikro SD kart slotu kullanılmıştır. Kart boyutları ufaltılarak yer sıkıntısı çekilebilecek projelerde kullanılması hedeflenmiştir. Diğerlerine kıyasla küçük boyutlu Raspberry Pi’dir.

Raspberry Pi Model A(2013)

Raspberry Pi’nin en temel sürümüdür. Üzerinde sadece 1 adet USB portu, 3.5 mm stereo ses çıkışı, kompozit video ve HDMI portu bulunur. Ethernet girişi bulunmaz. ARM v6 mimarisine sahip tek çekirdek işlemciye sahiptir. 256MB RAM belleği vardır. 26-pinli GPIO konektörü bulunur. Az güç tüketmesi sayesinde gömülü sistem projelerinde kullanılması için tasarlanmıştır.

Raspberry Pi Model B(2012)

Raspberry Pi’nin en çok bilinen ve kullanılan modelidir. 2 adet USB portu, Ethernet girişi, 3.5 mm stereo HDMI ve kompozit video çıkışları bulunur. ARMv6 mimarisine sahip tek çekirdek işlemciye sahiptir. 512MB RAM belleği vardır. 26-pinli GPIO konektörü bulunur. En popüler ve en eski Raspberry Pi modelidir.

Raspberry Pi vs Arduino

Arduino, Atmel firmasına ait 8,16 veya 32-bit AVR mikrokontrolcüleri kullanan açık kaynaklı bir donanım ve yazılım platformudur. Raspberry Pi ise yazımızın başında bahsettiğimiz gibi kredi kartı büyüklüğünde bir bilgisayardır. Mikrokontrolcü olduğundan dolayı Arduino’ya monitör, klavye ve mouse gibi gibi donanımları takamayız, kısacası Arduino’yu bir bilgisayar gibi kullanamayız. Raspberry Pi ile Arduino arasındaki farkları detaylı öğrenmek için blog sayfamızdaki “Arduino ile Raspberry Pi’nin Farkı Nedir?” yazımızı incelemenizi tavsiye ederiz.

Raspberry Pi ile Neler Yapılabilir?

Yazımızın bu kısmına kadar Raspberry Pi’ı ve farklı modellerini tanıdık. Peki ya Raspberry Pi ile neler yapabiliriz? Raspberry Pi Pico haricindeki modelleri profesyonel olarak yapay zeka, makine öğrenmesi, görüntü işleme, akıllı ev, IoT gibi projelerimizde kullanabiliriz. Hep projelerde mi kullanacağız Raspberry Pi’ı? Hayır, mesela eski bir televizyonu KODI ile Media Center yapabiliriz ya da yapay zekalı asistan olarak Amazon Alexa yapabilir, evdeki 3 boyutlu yazıcımızı Octoprint ile uzaktan kontrol edebiliriz. Ben sadece eski oyunları oynamak istiyorum diyorsanız da RetroPie ile retro oyun konsolu da yapabilirsiniz.

1. KODI Media Center

Raspberry Pi ile eski bir televizyonu bir media center haline getirmek mümkündür. Açık kaynaklı bir linux dağıtımı olan KODI ile televizyonumuzu akıllı hale getirip, Netlix, Youtube gibi platformları kullanabiliriz. Başka bir deyişle kendi TV Box’ımızı yapabiliriz.

2. Raspberry Pi Game HAT ile Oyun Konsolu

Super Mario, Street Fight, Doom gibi retro oyunları oynayabilmemiz için geliştirilen RetroPie işletim sistemini Raspberry Pi’a yükleyerek ve Raspberry Pi Game HAT kullanarak kendi retro oyun konsolumuzu yapabiliriz.

3. Raspberry Pi Desktop – Masaüstü Sistem

Raspberry Pi, küçük boyutlarına rağmen Full-HD veya 4K görüntü çıkışları verebilmekte ve bazı işletim sistemleriyle gerçek bir masaüstü bilgisayar yerini alabilmektedir. Raspberry Pi’ın orijinal işletim sistemi olan Raspberry Pi OS kullanarak Rasberry Pi’ı masaüstü bilgisayar olarak kullanabiliriz.

4. Raspberry Pi ile Uzaktan Eğitim

Yukarıda Raspberry Pi 400’ün uzaktan eğitim için tasarlandığından bahsetmiştik. Uygun fiyatlı olan Raspberry Pi 400 ile Zoom, Google Meet gibi platformlardan online derslerinize katılabilirsiniz.

5. Octoprint ile 3 Boyutlu Yazıcıyı Uzaktan Kontrol Etme

Evde 3 boyutlu yazıcınız var ve siz evde yokken baskının nasıl gittiğini mi merak ediyorsunuz? Raspberry Pi’a Octoprint işletim sistemini yükleyerek, 3 boyutlu yazıcınızı istediğiniz yerden kontrol edebilirsiniz.

6. Raspberry Pi ile Akıllı Ayna

Bu projeler içime sinmedi, daha farklı bir proje yapmak istiyorum diyorsanız Raspberry Pi ile bir akıllı ayna yapabilirsiniz. Biraz marangozluk ve el becerisi isteyen projenin detaylarını Instructables’tan öğrenebilirsiniz.

7. Stop Motion Video Donanımı

Video çekmeye ve film sektörüne ilginiz varsa bu proje tam size göre. Raspberry Pi ve Raspberry Pi Kamera modülü kullanarak evinizde stop motion videolar çekebilirsiniz. Bu linkten projenin detaylarını inceleyebilirsiniz

8. Raspberry Pi ile Hava Durumu İstasyonu

Raspberry Pi ile bulunduğunuz yerdeki anlık hava durumunu öğrenebileceğiniz bir hava durumu istasyonu yapabilirsiniz. Detaylar için Raspberry Pi Vakfı’nın web sitesindeki “Kendi Hava Durumu İstasyonunuzu Yapın” blog yazısını inceleyebilirsiniz.

9. Raspberry Pi ile Nesne Tanımlama

Raspberry Pi’a kamera modülü takılabiliyor, böylelikle fotoğraf ya da video çekimi de mümkün hale geliyor. Ben bunları yapmak istemiyorum, Raspberry Pi kameraya gösterdiğim nesneleri tanısın diyorsanız bu projeyi yapabilirsiniz. Projeyi detaylı incelemek için blog sayfamızdaki “Raspberry Pi ile Nesne Tanımlama (RecogPi)” yazısına göz atabilirsiniz.

10. Raspberry Pi ile FM Transmitter

Raspberry Pi ile kendi FM Transmitter’ınızı yapabilirsiniz yani kendi radyo istasyonunuzu oluşturabilirsiniz. Bu linkten projenin detaylarını inceleyebilirsiniz.

11. Raspberry Pi ile Bitki Sulama Sistemi

Evinizde çiçek bakmayı seviyorsanız bu proje tam size göre. Raspberry Pi ile çiçeğinizin toprağındaki nemi ölçerek, Raspberry Pi’ın size çiçeğinizi sulamanız için tweet gönderebilirsiniz. Böylece çiçeğiniz hiçbir zaman susuz kalmayacak. Projenin detaylarına Hackster.io’dan ulaşabilirsiniz.

12. Raspberry Pi ile Akıllı Ev Sistemi

Raspberry Pi ile evinizdeki internete bağlı olan tüm cihazları tek bir noktadan yönetebilir, ışıklarınızı güneşin batımına göre açıp, uyku vaktinizde kapanmasını ayarlayabilirsiniz. Tüm bunları Raspberry Pi için geliştirilen işletim sistemi olan Home Assistant ile gerçekleştirebilirsiniz.

13. Raspberry Pi ile Workstation Yapımı

Raspberry Pi ile çalışmalarınızı her yerden gerçekleştirebileceğiniz taşınabilir bir iş istasyonu yapabilirsiniz. Nasıl yapılacağını youtube kanalımızdaki “Laptop Yapımı – Raspberry Pi 4 Work Station” videosunu izleyerek öğrenebilirsiniz.

14. Raspberry Pi ile NAS Server Yapımı

Raspberry Pi ile “Ağa bağlı depolama” ingilizce ismiyle “Network – Attached Storage (NAS)” sunucusu yapabilirsiniz. NAS sunucusu sayesinde verilerinizi kendi harddiskinizde güvenli bir şekilde saklayabilir, dünyanın neresinde olursanız olun verilerinize erişebilirsiniz. Projeyi Pcmag’deki blog yazısına göz atarak gerçekleştirebilirsiniz.

15. Rasberry Pi ile Yüz Tanıma

Rasberry Pi ile OpenCV kütüphanesini ve Python kullanarak yüz tanıma projelerinizi de gerçekleştirebilirsiniz. Projeyi Hackster.io’dan detaylı bir şekilde inceleyebilirsiniz.

16. Raspberry Pi ile Minecraft Server

Raspberry Pi ile arkadaşlarınızla oynayabileceğiniz kendinize ait Minecraft sunucusu yapabilirsiniz. Proje detaylarını Makeuseof’taki blog yazısından inceleyebilirsiniz.

17. Raspberry Pi ile Reklamları Engelleyin

Raspberry Pi ie Pi-hole kullanarak reklamları size ulaşmadan, engelleyebilirsiniz. Projeyi nasıl gerçekleştireceğinizi “Tom’s Hardware” sitesindeki blog yazısından öğrenebilirsiniz. 

18. Raspberry Pi ile Hava Kalitesi Monitörü

Bulunduğunuz ortamdaki havanın kalitesini Raspberry Pi ve birkaç sensör ile kolaylıkla öğrenebilirsiniz. Projeyi nasıl gerçekleştireceğinizi “Tom’s Hardware” sitesindeki blog yazısından öğrenebilirsiniz. 

19. Raspberry Pi ile Otonom Araç

Yanlış duymadınız, Rasberry Pi ile yaya, şerit ve trafikteki diğer araçları algılayan otonom bir araç yapabilirsiniz. Projenin detaylarını “Towards Data Science’daki” blog yazısından inceleyebilirsiniz.

20. Raspberry Pi ile Klima Otomasyonu

Klimanızı bir sadece mail atarak Raspberry Pi ile kontrol edebilirsiniz böylelikle enerji tasarrufu sağlayıp, serin bir odada oturabilirsiniz her zaman. Proje detayları için “Hackster.io’daki” blog yazısına göz atabilirsiniz.

Raspberry Pi Kurulumu ve İşletim Sistemleri

Raspberry Pi için Raspberry Pi Vakfı tarafından özel olarak geliştirilmiş Raspberry Pi OS işletim sistemi bulunmaktadır. Aynı zamanda Raspberry Pi için geliştirilen açık kaynaklı birçok işletim sistemi bulunmaktadır.

Raspberry Pi’da çalıştırabileceğimiz işletim sistemlerinden bazıları şunlardır :

• Raspberry Pi OS
• Ubuntu
• Ubuntu Mate
• Ubuntu Core
• Windows 10 IoT Core
• Twister OS
• Home Assistant
• KODI
• RecalBox
• RetroPie
• OpenMediaVault
• Android
• Android TV

Bu sistemlerin kurulumunu öğrenmek için blogumuzdaki “Rasberry Pi Kurulumu” blog yazımıza göz atabilirsiniz.

Raspberry Pi ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular

Raspberry Pi Hakkında Daha Fazlasını Öğrenmeye Devam Et

Raspberry Pi pek çok yönüyle avantaj sahibi ve geliştiriciler tarafından çok sevilen bir platform. Elektronik projelerinde, bilgisayar bilimlerinde ve robotik çalışmalarında sağladığı destek ve rahatlık ile öğrenmeyi sevdiren Raspberry Pi hergün daha da çok gelişiyor. 

Peki siz de daha fazla gelişmek istemez misiniz? Linux bilginizi geliştirmek, elektronik dünyasına atılmak ve eğlenceli projelere imza atmak için sizi Raspberry Pi ile yolculuğa çıkarıyoruz! Sizler için hazırladığımız Raspberry Pi eğitim serisine devam edin :

RPi Başlangıç Ayarları

Raspberry Pi ile 2. dersimizin konusu temel yapılandırmalar ve ayarlar ile alakalı. SSH, I2C, VNC Bağlantısı, kamera erişimi, çözünürlük gibi pek çok ayarın nasıl yapılacağını RPi Başlangıç Ayarları yazımızda detaylıca açıklamaya çalıştık.

RPi İlk Kurulumu

Raspberry Pi Vakfı ilk defa Linux ortamıyla tanışacaklar veya ilk defa Raspberry kullanacak kişiler için kendi işletim sistemleri olan Raspberry Pi OS kullanmayı öneriyor. Raspberry Pi OS, Debian tabanlı bir işletim sistemidir ve ilk kurulum aşamasında diğer Linux dağıtımlarına nazaran daha kolay bir kullanım sunmaktadır. Ayrıca performans açısından Raspberry için en ideal işletim sistemi olduğu düşünülmektedir. RPi İlk Kurulumu ve Raspberry Imager programının nasıl kullanıldığını merak ediyorsanız, sizler için hazırladığımız kılavuza göz atabilirsiniz.